Het oog

Wanneer je naar iemands ogen kijkt zie je slechts een klein gedeelte ervan, alleen de voorste beschermende delen. Wat je ziet is de iris, wat bij iedereen een andere kleur heeft. De iris werkt als een diafragma en kan de pupil groter en kleiner maken door middel van kleine spiertjes die in de iris zitten. De pupilgrootte wordt bepaald door de hoeveelheid licht dat erop valt.

Verder zie je het oogwit (harde oogrok of sclera), dit is de bekleding van de oogbol en is gemaakt van een voortzetting van huidweefsel. Hieroverheen zit een doorzichtig vlies (conjuctiva) waar je kleine bloedvaatjes doorheen ziet lopen. Deze bloedvaatjes voorzien het oog van voldoende voeding en zuurstof. De oogleden zijn er voor de bescherming van het oog en voorkomen schade door invloeden van buitenaf.

Wanneer je een doorsnede maakt van het oog krijg je een beter idee van hoe het oog werkt. 
De binnenkant van het oog is bekleedt met het netvlies. Op het netvlies valt het licht dat het oog binnenkomt en dit wordt opgevangen door de lichtgevoelige cellen die zich in het netvlies bevinden, de staafjes en de kegeltjes. De staafjes zijn heel gevoelig voor lichtintensiteit, maar kunnen geen kleuren onderscheiden. Met de staafjes kun je vooral zien in het donker. De kegeltjes bestaan in drie soorten, elk gevoelig voor een ander kleur licht. Met de combinatie van kegeltjes neem je dus kleuren waar. De kegeltjes en staafjes zijn verbonden aan neuronen die, gebundeld in de oogzenuw, naar de hersenen leiden. In het oog zitten ongeveer 7 miljoen kegeltjes, de meeste hiervan bevinden zich in de gele vlek (macula), dat zijn er ongeveer 150.000 per mm². Wanneer het licht op dit gebiedje valt zie je het scherpst overdag. Omdat er bijna geen staafjes in de gele vlek zitten kun je met dit gebiedje in het donker niet goed zien. Wanneer je in het donker net naast het object kijkt wat je wilt zien, zie je het het scherper. Dit komt doordat het beeld dan naast de gele vlek valt, waar zich meer staafjes bevinden.

De werking

Het oog is een van de belangrijkste zintuigen van het lichaam. Het oog verwerkt optische signalen uit de omgeving en stuurt dit door naar de hersenen. Het werkt dus vergelijkbaar met een fotocamera. De ooglens en het hoornvlies zorgen ervoor dat een object scherp waargenomen wordt. Daarnaast heeft de ooglens het vermogen om scherp te stellen op het object van interesse. Dit scherpstellen (accomoderen) gebeurt onbewust, dit maakt het mogelijk om op verschillende afstanden scherp te kunnen zien. In de hersenen, te vergelijken met een ontwikkelcentrale van de foto’s, wordt het signaal omgezet in beeldmateriaal. Dit beeld wordt geïnterpreteerd als zien, waarop het lichaam actie kan ondernemen.

© Grit Optiek Nieuwerkerk. Alle rechten voorbehouden 
Wil je dit artikel gebruiken in een tijdschrift, nieuwsbrief of op een website? Dat kan zolang je de copyright en een werkende link naar deze pagina opneemt.